Pielęgnacja cery z AZS – atopowym zapaleniem skóry
Co to jest atopowe zapalenie skóry?
Czy przy AZS można robić tatuaże?
Atopowe zapalenie skóry (AZS), znane również jako egzema, to przewlekła choroba zapalna skóry, która dotyka miliony ludzi na całym świecie. Charakteryzuje się suchą, swędzącą i zaczerwienioną skórą, a jej objawy mogą mieć różny stopień nasilenia – od łagodnych zmian skórnych po ciężkie stany zapalne.
Ponieważ AZS ma podłoże immunologiczne, pielęgnacja skóry osób z tą chorobą wymaga specjalistycznego podejścia. Odpowiednia codzienna pielęgnacja cery jest kluczowa w łagodzeniu objawów i zapobieganiu zaostrzeniom.
Co to jest atopowe zapalenie skóry?
Atopowe zapalenie skóry to przewlekła choroba zapalna skóry, która najczęściej zaczyna się we wczesnym dzieciństwie, choć może wystąpić w każdym wieku. Cechuje się okresami remisji i nawrotów.
Podstawowym mechanizmem patologicznym w AZS jest zaburzenie bariery skórnej, które prowadzi do utraty wody z naskórka i zwiększonej przepuszczalności dla alergenów oraz mikroorganizmów. Skóra osoby z AZS jest bardziej podatna na podrażnienia, a także na infekcje bakteryjne czy grzybicze.
Ponadto, u osób z AZS występuje nadmierna reakcja układu immunologicznego na czynniki środowiskowe, co wywołuje stan zapalny.
Objawy AZS
Choroba objawia się suchością skóry, świądem, zaczerwienieniem i wykwitami skórnymi. Zmiany skórne mogą mieć postać grudek, pęcherzyków, złuszczającego się naskórka, a w bardziej zaawansowanych przypadkach prowadzić do nadżerek, które mogą się zakażać.
Często pojawia się również zjawisko tzw. „szorstkiej skóry”, która może mieć tendencję do łuszczenia się. W niektórych przypadkach występuje również zmiana pigmentacji skóry, co może prowadzić do jej nierównego kolorytu.
Czynniki wyzwalające AZS
Chociaż dokładna przyczyna atopowego zapalenia skóry nie jest do końca poznana, wiadomo, że choroba jest wynikiem interakcji czynników genetycznych i środowiskowych. Wśród czynników, które mogą zaostrzać objawy AZS, wyróżnia się:
- Alergeny – pyłki roślin, roztocza kurzu domowego, sierść zwierząt, pleśń.
- Podrażnienia chemiczne – detergenty, kosmetyki, syntetyczne tkaniny, perfumy.
- Czynniki atmosferyczne – suche powietrze, zimno, nadmierne nasłonecznienie.
- Stres emocjonalny – może prowadzić do nasilenia objawów choroby.
- Zakażenia skórne – infekcje bakteryjne, grzybicze i wirusowe.
Pielęgnacja skóry z AZS
Pielęgnacja skóry osób z AZS wymaga zastosowania odpowiednich środków, które pomogą w odbudowie bariery skórnej, złagodzeniu stanu zapalnego oraz nawilżeniu i ochronie skóry przed czynnikami zewnętrznymi.
Właściwa pielęgnacja powinna być kompleksowa i uwzględniać różne etapy, od oczyszczania skóry po jej nawilżenie i ochronę.
1. Oczyszczanie skóry
Skóra z AZS jest bardziej wrażliwa i podatna na podrażnienia, dlatego stosowanie odpowiednich produktów oczyszczających jest kluczowe. Należy unikać zwykłych mydeł, które mogą wysuszać skórę i zaburzać jej naturalny pH. Zamiast tego warto stosować łagodne preparaty myjące o neutralnym pH, takie jak:
- Delikatne żele i emulsje myjące – bezalkoholowe, bez sztucznych barwników i zapachów. Produkty te pomagają zachować naturalną warstwę ochronną skóry.
- Kąpiele emolientowe – preparaty zawierające substancje nawilżające, które łagodzą świąd i podrażnienia. Zmniejszają również uczucie ściągnięcia skóry.
Należy unikać długich, gorących kąpieli, ponieważ mogą one dodatkowo wysuszać skórę. Optymalna temperatura wody to około 37°C, a czas kąpieli nie powinien przekraczać 10-15 minut.
2. Nawilżanie skóry
Nawilżenie skóry jest najważniejszym elementem w pielęgnacji AZS. Suche, odwodnione komórki naskórka powodują pogorszenie stanu skóry i nasilają objawy choroby. Regularne stosowanie odpowiednich preparatów nawilżających jest kluczowe w utrzymaniu skóry w dobrej kondycji.
Warto stosować emolienty, które tworzą na skórze ochronną warstwę, zapobiegającą utracie wody. W skład takich produktów wchodzą:
- Olejki roślinne – np. olej z wiesiołka, olej jojoba, masło shea, które pomagają nawilżyć i odżywić skórę.
- Kremy i maści na bazie tłuszczu – które pomagają utrzymać odpowiedni poziom nawilżenia i wspierają regenerację skóry.
- Emulsje i balsamy nawilżające – które dostarczają skórze wilgoci i pomagają w utrzymaniu odpowiedniego nawilżenia przez długi czas.
Emolienty należy stosować co najmniej dwa razy dziennie, a w okresach nasilenia objawów – nawet częściej. Ważne jest, aby aplikować je na wilgotną skórę, zaraz po kąpieli lub myciu, co zwiększa ich skuteczność.
3. Leczenie farmakologiczne
W przypadku nasilenia objawów AZS, pielęgnacja skóry może wymagać wsparcia farmakologicznego. W zależności od stopnia zaawansowania choroby, lekarz może zalecić stosowanie:
- Kortykosteroidów – maści lub kremów zawierających sterydy, które łagodzą stan zapalny i świąd. Należy jednak stosować je ostrożnie, zgodnie z zaleceniami lekarza, aby uniknąć działań niepożądanych.
- Inhibitorów kalcyneuryny – takie jak takrolimus lub pimekrolimus, które działają przeciwzapalnie i są stosowane w leczeniu przewlekłego AZS, zwłaszcza w miejscach wrażliwych (np. twarz).
- Antybiotyków i leków przeciwgrzybiczych – w przypadku wtórnych infekcji bakteryjnych lub grzybiczych.
Takie metody leczenia mogą zostać zlecone jedynie przez lekarza specjalistę i nie należy podejmować samodzielnych działań w zakresie leczenia farmakologicznego, gdyż może prowadzić to do poważnych problemów zdrowotnych, a nawet do zagrożenia życia!
4. Unikanie czynników wyzwalających
Każda osoba z AZS ma swoje indywidualne czynniki wyzwalające objawy choroby. Istotne jest unikanie tych czynników, aby zmniejszyć ryzyko zaostrzeń. Warto:
- Unikać alergenów – takich jak roztocza kurzu, pyłki roślin, sierść zwierząt.
- Dbać o odpowiednią higienę – regularne pranie pościeli, odzieży, stosowanie specjalnych filtrów powietrza w domu.
- Ograniczyć kontakt z substancjami chemicznymi – wybierać środki czystości i kosmetyki o łagodnym składzie, bez sztucznych zapachów, barwników i alkoholu.
Dieta przy AZS
Chociaż dieta nie jest głównym czynnikiem w leczeniu AZS, niektóre osoby mogą zauważyć poprawę stanu skóry po wyeliminowaniu pewnych produktów, które mogą działać jak alergeny.
Często zaleca się eliminację produktów mlecznych, jaj, orzechów, pszenicy, a także żywności przetworzonej. Warto skonsultować się z dermatologiem lub dietetykiem w celu ustalenia diety wspomagającej leczenie AZS.
Alergeny pokarmowe
- Mleko i produkty mleczne – w przypadku alergii na białka mleka krowiego, mogą nasilać objawy AZS.
- Jajka – mogą być problematyczne, szczególnie u dzieci.
- Orzechy – niektóre osoby z AZS reagują alergicznie na orzechy, szczególnie orzechy laskowe, arachidowe, nerkowce.
- Pszenica i gluten – w przypadku nadwrażliwości na gluten, może występować zaostrzenie objawów. Należy unikać pszenicy i produktów ją zawierających, jeśli występuje nietolerancja.
- Soja – może być źródłem reakcji alergicznych, szczególnie wśród dzieci.
- Tłuszcze trans i tłuszcze nasycone – Tłuszcze przetworzone, takie jak znajdujące się w fast foodach, margarynie, ciasteczkach i innych przekąskach , mogą zwiększać stan zapalny w organizmie.
- Cukier – Nadmierne spożycie cukru może prowadzić do stanów zapalnych i nasilenia objawów atopowego zapalenia skóry.
- Alkohol – może pogorszyć stan skóry i reakcje zapalne.
Produkty bogate w histaminę
- Fermentowane produkty spożywcze – takie jak ser pleśniowy, wino, piwo, kiszonki, mogą wywoływać reakcje u osób wrażliwych na histaminę.
- Czerwone wino i piwo – mogą nasilać reakcje skórne u niektórych osób.
- Aminy biogenne – zawarte w niektórych rybach (np. tuńczyk, makrela) mogą wywołać nasilenie objawów.
Żywność przetworzona i wysoko przetworzona
- Wysoko żywność przetworzona – zawierająca sztuczne barwniki i aromaty – może podrażniać skórę i powodować reakcje alergiczne.
- Fast foody i dania gotowe – często zawierają substancje mogące powodować stany zapalne.
Nadmierne spożycie niektórych owoców i warzyw
- Cytrusy (np. pomarańcze, cytryny, grejpfruty) – mogą być problematyczne u niektórych osób z AZS, wywołując podrażnienia.
- Pomidory – zawierają histaminę, która może nasilać objawy AZS.
Kofeina i napoje energetyczne
Kawa i napoje energetyczne – mogą powodować odwodnienie skóry i zwiększone stany zapalne.
Tłuszcze roślinne
Olej kukurydziany czy olej sojowy – mogą niekorzystnie wpływać na równowagę kwasów tłuszczowych w organizmie, prowadząc do stanu zapalnego.
Co warto wprowadzić do diety?
Dieta bogata w kwasy tłuszczowe omega-3, witaminy (szczególnie witamina D i E), minerały (np. cynk) oraz probiotyki może pomóc w łagodzeniu objawów AZS. Warto wprowadzić do diety:
- Tłuste ryby (np. łosoś, makrela, sardynki).
- Warzywa i owoce o niskiej zawartości histaminy.
- Probiotyki (np. jogurty naturalne, kefir).
- Orzechy i nasiona (np. siemię lniane, orzechy włoskie)
Zanim wprowadzisz zmiany w diecie, warto skonsultować się z lekarzem lub dietetykiem, aby znaleźć optymalne rozwiązanie dostosowane do indywidualnych potrzeb.
Czy przy AZS można robić tatuaże?
Tak, osoby z AZS mogą robić tatuaże, ale należy zachować ostrożność. Skóra w miejscu tatuażu może reagować na tusz, więc warto wykonać wcześniej próbę alergiczną. Proces gojenia może być dłuższy i bardziej problematyczny, szczególnie w miejscach z aktywnymi zmianami skórnymi.
Zawsze warto skonsultować się z dermatologiem przed podjęciem decyzji, a także wybrać doświadczonego tatuatora, który stosuje wysokiej jakości tusze i zachowuje higienę.
Podsumowanie
Pielęgnacja skóry osób z atopowym zapaleniem skóry wymaga systematyczności i zastosowania odpowiednich preparatów, które pomogą odbudować barierę ochronną. Metod walki z AZS jest wiele i ich dobór zależny jest od osobistych preferencji i cech danej osoby, więc wszelkie działania powinny być konsultowane z lekarzem specjalistą.
